ترکیه به دلیل قدمت زیادی که دارد محل زندگی بسیاری از قوم‌ها با فرهنگ‌های متفاوت بوده است و هرکدام از این قوم‌ها رسم و رسومات خاص خودشان را داشته‌اند که اکنون جزوی از زندگی و فرهنگ مردم ترکیه شده است. یکی از این رسومات حمام‌های سنتی ترکی است. در این مطلب از وب‌سایت حیاطمون مختصری از حمام‌ها ترکی و آداب و رسوم و تاریخ آن سخن می‌گوییم و سپس معروف‌ترین حمام‌های ترکی در استانبول را معرفی می‌کنیم. با ما همراه باشید:

حمام‌های ترکی

حمام‌های ترکی مانند حمام‌های سنتی در ایران آداب و رسوم‌های خاص خود را دارند. جالب است بدانید که در حمام‌های ترکی از پوششی به نام پشت مال استفاده می‌کنند که پارچه‌هایی قرمز و چهارخانه هستند که شبیه به لنگ‌های حمامی ایرانی دارد. معمولا در این حمام‌ها خدمات ماساژ، دراز کشیدن بر روی سنگ‌های داغ ، کیسه‌کشی و ... ارائه می‌شود.

تاریخ حمام‌های ترکی

واژه حمام برگرفته  از (Hammam) است که یک واژه عربی است. این کلمه در زبان عبری، به این صورت (Hamam) استفاده می‌شود. این کلمه به عنوان فعل حمام کردن، به معنای «تمیز کردن» است. حمام‌های سنتی ترکی از سال‌ها پیش در میان مردم رواج داشت. یکی از دلایل به وجود آمدن این سنت مذهب مردم آن دوران یعنی اسلام بود. در دین اسلام بر پاکیزگی و آراستگی بسیار تاکید شده است و داشتن آن یکی از نشانه‌های ایمان است. این ویژگی هنوز هم در میان مردم ترکیه دیده می‌شود و برای آن‌ها بسیار پراهمیت است و جزو زندگی و فرهنگ آن‌ها شده است.

اما این حمام‌ها تنها مکانی برای پاکیزگی جسم نیست! این حمام‌ها به نوعی محلی برای معاشرت و دیدار هم بود و مردم ساعاتی را گردهم می‌آمدند و درباره موضوعات مختلف صحبت می‌کردند و گپ می‌زدند. و این از دیگر مواردی بود که در اسلام بر آن تاکید شده است.

حمام‌های ترکی خاصیت درمانی و شفادهی هم دارند و از این مکان‌ها به عنوان مراکز درمانی نیز استفاده می‌شود. شاید اولین باری که مردم پی به خاصیت شفادهی آب گرم در قرن چهارم قبل از میلاد مسیح و زمانی که رومی‌ها در ترکیه کنونی حکومت داشتند. رومی‌ها از حمام‌ها برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌کردند که علاوه پاکیزگی جسمی به فعالیت‌های ورزشی نیز می‌پرداختند تا جسمی سالم داشته باشند.

زمانی که ترک‌ها به آناتولی رسیدند و در کنار رومی‌ها زندگی کردند با سنت حمام کردن آشنا شدند و پس از مدتی فرهنگ این دو با هم ادغام شد و رسم و رسومات آن به شیوه امروزی درآمد که البته برگرفته از آموزه‌های اسلام است.

با اینکه سنت حمام کردن در فرهنگ رومی‌ها و ترک‌ها بهم شبیه است اما معماری حمام‌های رومی و ترکی بسیار با یکدیگر متفاوت هستند. اگر دقت کنید در زمان عثمانی‌ها که مذهب مردم اسلام بود؛ بسیاری از بناها که شامل حمام‌ها نیز می‌شود معماری خاص خود و ترکیب شده با معماری اسلامی است و این متناسب با فرهنگ با مردم ترکیه است.

حمام‌های سنتی در استانبول

در ترکیه و استانبول حمام‌های سنتی وجود دارند که هنوز هم فعالیت دارند و می‌توانید از خدمات آن‌ها بهرمند شوید که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

1. حمام خرم سلطان ایا صوفیه (Ayasofya Hurrem Sultan Hamam)

حمام خرم سلطان ایا صوفیه به دستور خرم سلطان ، همسر " سلطان سلیمان " ساخته شده است. این حمام برای مدتی بسته بود و بلااستفاده بود و یا کاربری‌های دیگری داشت. اما به سال‌های اخیر بعد از یک بازسازی هزینه‌بر تبدیل به همان حمام قدیمی و باشکوه شد. این حمام در نزدیکی ایاصوفیه و کاخ توپکاپی و مسجد آبی قرار دارد و از نظر دسترسی بسیار عالی و مناسب برای گردشگران است. به همین دلیل یکی از جاذبه‌های توریستی مهم در استانبول محسوب می‌شود. این حمام سالن‌های مجهز و عالی دارد و خدمات خوبی در قالب بسته‌هایی ارائه می‌دهد و این بسته‌ها با توجه به بودجه شما متغیر است.

بیشتر بخوانید: حمام خرم سلطان؛ حمامی سنتی با خدماتی مدرن

نشانی حمام خرم سلطان: Cankurtaran, Ayasofya Meydanı No:2, 34122 Fatih/İstanbul, Turkey

2. حمام گالاتاسرای (Tarihi Galatasaray Hamamı)

یکی دیگر از حمام‌های استانبول، حمام معروف گالاتاسرای است. این حمام زیبا و مرمری به دستور بایزدید دوم ساخته شد و در حال حاضر پذیرای گردشگران برای ارائه یک حمام سنتی ترکی و هیجان‌انگیز است. این حمام نیز سالن‌های متعدد گرم و سرد برای ارائه خدماتش دارد. هزینه‌های این حمام با توجه خدمات و بودجه شما متغیر است.

نشانی حمام گالاتاسرای: Kuloğlu, Turnacıbaşı Cd. No:8, 34433 Beyoğlu/İstanbul, Turkey

3. حمام جاگالوگلو (Cağaloğlu Hamamı)

حمام جاگالوگلو که در نزدیکی بازار بزرگ استانبول قرار دارد؛ از دیگر حمام‌های مشهور در استانبول است. نام این حمام در کتاب "پاتریشیا شولتز" یا «هزار مکانی که باید قبل از مرگ ببینید» قرار گرفته است و یکی از جاذبه‌های گردشگری استانبول است. این حمام در قرن 18 ام  توسط " عبدالله آقا " و براساس طراحی معمار " سلیمان آقا " که معمار سلطنتی دربار بود ساخته شد. پیش از ساخته شدن این بنا در این محل کاخی وجود داشت که در اثر آتش‌سوزی نابود شده بود. این حمام نیز مانند حمام‌های پیشین در حال حاضر آماده خدمات‌رسانی به گردشگران است و هزینه‌های آن باتوجه خدمات و بودجه شما متغیر است.

نشانی حمام جاگالوگلو: Alemdar, Prof. Kazım İsmail Gürkan Cd. No:24, 34110, 34110 Fatih/İstanbul, Turkey

4. حمام کیلیک علی پاشا (Kılıç Ali Paşa Hamami)

حمام عمومی کیلیک علی پاشا نیز از دیگر حمام‌های سنتی ترکی در استانبول است. این حمام نیز توسط معمار سینان ساخته شده است. این بنا در واقع بخشی از مسجد و مدرسه " کیلیک علی پاشا " بوده است که در حال حاضر یکی از جاذبه‌های گردشگری استانبول محسوب می‌شود که معماری آن بسیار زیبا و قابل توجه است. این حمام نیز مانند حمام‌های دیگر هزینه‌های متفاوتی برای خدماتش ارائه می‌دهد.

نشانی حمام کیلیک علی پاشا: Kemankeş Karamustafa Paşa, Hamam Sk. No:1, 34425 Beyoğlu/İstanbul, Turkey

سخن پایانی ...

در این مطلب از مجله حیاطمون ابتدا درباره آداب و رسوم و تاریخچه حمام‌های ترکی صحبت کردیم و همچنین برخی از حمام‌های معروف استانبول را معرفی کردیم. یکی از معروف‌ترین این حمام‌ها، حمام سنتی خرم سلطان ایاصوفیه است که در مطلب دیگری به طور مفصل این مکان که جاذبه گردشگری ترکیه است را معرفی کردیم.